AKORANGA 06
I Tīmata Pēhea te Ora?
How did life begin?
Kei [te Atua] hoki te puna o te ora.
With [God] is the source of life.
hoki – word giving emphasis. eg: Tō tere hoki! / How quick you were!
Nō hea hoki tēnā whakaaro? / Where the heck did you get that idea from?
E whakapono ana koe ki tērā?
Do you believe that?
whakapono – to believe, trust
Kei te whakaaro ētahi tāngata
Some people think
whakaaro – to think, plan, consider, decide
i puta mai te ora i ngā mea tupurangi.
that life came from random, undirected events.
puta: to appear, come into view, escape, get out, go out, exit, get clear, survive, born, (mai) come from
tupurangi: random, disconnected Eg: He whakaaro tupurangi. A random thought.
Mehemea he tika tērā
If that’s true
tika: true, right, correct
nā te aituā noa tātou i ora ai.
then we exist only because of an accident.
nā – then
aituā: to have a mishap, have a disaster, have an accident, unlucky, unfortunate, accidental
noa: only, solely, just, merely, quite, until, at random
Heoi mehemea nā Ihowa, nā te Atua te ora i hanga,
But if Jehovah God created life,
heoi: but, however
nā: by, made by, acted on – combines with i to form a past tense emphasising who or what did the action
hanga: to make, build, fashion, create.
kāore e kore he take tōna i hangā ai, nērā?
it would have a purpose, would it not?
kāore e kore: without a doubt, no doubt, there is no doubt, doubtless
take: reason, purpose, cause, origin, root, stump, source, beginning
tōna – his, her, it
nē rā – is it not? won’t you? won’t we? isn’t it? isn’t she? isn’t he?
Whakaarohia te kōrero o te Paipera
Consider the Bible’s account
whakaaro(hia): to think, plan, consider, decide
mō te tīmatanga o te ora,
of the origin of life
mō: for, about, concerning, for the benefit of, on account of, for the use of, in preparation for, at, on – indicates future possession
tīmatanga: beginning, starting, introduction, start, commencement
ora: life, health, vitality
me ētahi take pai
and also why (lit and some good reasons)
hei whakapono he tika taua kōrero.
that account is reasonable
whakapono: to believe, trust
taua – that, the – referring to something mentioned previously
1. I tīmata pēhea te ao nui mārama?
E kī ana te Paipera: “He mea hanga nā te Atua i te tīmatanga te rangi me te whenua.” (Kenehi 1:1) E whakaae ana te nuinga o te hunga pūtaiao he tīmatanga tō te ao nui mārama. I hangā pēheatia e te Atua? Nā tōna “kaha pakari”—tōna wairua tapu—i hangā e ia ngā mea katoa i te ao nui mārama, tae noa ki ngā ikarangi, ngā whetū, me ngā aorangi.—Kenehi 1:2.
2. I hangā e te Atua te whenua hei aha?
“Kīhai i hangā e (Ihowa) [te whenua] kia takoto kau, i whakaahuatia e ia hei nohoanga.” (Ihāia 45:18) I hangā e ia tō tātou ao hei kāinga pūmau pai mō te tangata. (Pānuitia Ihāia 40:28; 42:5.) E whakakitea ana e te pūtaiao he hanganga motuhake te whenua. Ko tēnei anake te aorangi e mōhiotia ana kei roto ngā mea katoa e ora ai te tangata.
3. He aha te tangata kāore i rite ki te kararehe?
Mutu ana te hanga i te whenua, i hangā e Ihowa ngā mea ora ki reira. Tuatahi, kapi tonu i a ia te whenua ki te otaota me te kararehe. Kātahi, “Ka hangā e te Atua te tangata rite tonu ki a ia.” (Pānuitia Kenehi 1:27.) He aha te rerekētanga o te tangata? Nā te rite ki te Atua, ka taea e tātou te whakakite i ōna āhua, pērā i te aroha me te whakarite whakawā. I hangaia hoki tātou e ia ki te ako reo, ki te whakamihi i ngā mea ātaahua, ki te pārekareka i te waiata. Otiia, e āhei ana tātou te karakia ki tō tātou Kaihanga, kāore te kararehe e pērā.
KIMI MĀRAMATANGA
Tirohia ngā mea e whakaatu ana i āta hangaia te ora, me ngā kōrero pai i te Paipera mō te hanganga o te ao. Ako i ngā āhua o te Atua e kite ana tātou i roto i te tangata.
4. He mea āta hanga te ora
Ka whakamihia ngā tāngata mō ngā tauira e tango ana rātou i te ao tūroa. Kāti, ki a wai te mihi mō ngā tauira tuatahi? Mātakitakitia te ATAATA, kōrerotia te pātai e whai ake.
-
He aha ētahi tauira kua tangohia e ngā kaihoahoa tāngata i te ao tūroa?
He mea hoahoa, he mea hanga ngā whare katoa nā tētahi. Engari nā wai i hoahoa, i hanga ngā mea i te ao tūroa? Pānuitia Ngā Hīperu 3:4, kōrerotia ēnei pātai:
-
Ki tōu whakaaro, he aha ētahi tauira mīharo i te ao tūroa?
-
He tika rānei te whakapono he mea āta hanga te ao nui mārama, me ngā mea katoa o roto? He aha ai?
I mōhio rānei koe?
Ka kite koe i ētahi tuhinga me ngā ataata e pā ana ki tēnei kaupapa i jw.org i roto i te rārangitanga “I Hoahoatia Rānei?” me “Ētahi Whakaaro mō te Tīmatanga o te Ora.”
“He mea hanga hoki nā tētahi ngā whare katoa; ko te Atua ia te kaihanga o ngā mea katoa”
5. He pai te kōrero o te Paipera mō te hanganga o te ao
I Kenehi upoko 1, e whakaahua ana te Paipera i te tīmatanga o te whenua me ngā mea ora o reira. He pono rānei tērā kōrero, he pakiwaitara rānei? Mātakitakitia te ATAATA, kōrerotia ngā pātai e whai ake.
-
E ako ana rānei te Paipera e ono ngā rā 24-haora i hangaia ai te whenua me ngā mea ora katoa i runga?
-
Ki tōu whakaaro, he mārama, he tika rānei te kōrero o te Paipera mō te hanganga o te ao? He aha ai, he aha i kore ai rānei?
Pānuitia Kenehi 1:1, kōrerotia tēnei pātai:
-
E kī ana te hunga pūtaiao he tīmatanga tō te ao nui mārama. Kei te rite rānei tā rātou ki tāu i pānui i te Paipera?
Kei te whakaaro ētahi tērā pea i whakamahi te Atua i te whanaketanga hei hanga i ngā mea ora. Pānuitia Kenehi 1:21, 25, 27, kōrerotia ēnei pātai:
-
E whakaako ana rānei te Paipera, i hangā e te Atua he momo oranga taketake, ka waiho kia whanake ai ki te ika, ki te kararehe ngote ū, ki te tangata? I hangā rānei e ia ngā mea ora taketake katoa o ia “āhua”? b
6. He hanganga motuhake te tangata nā te Atua
Kāore tātou e rite ki ngā kararehe i hangā e Ihowa. Pānuitia Kenehi 1:26, kōrerotia tēnei pātai:
-
Nō te mea kua hangaia tātou kia rite ki te Atua, ka kōrero pēhea mō te āhua o te Atua tō tātou kaha ki te aroha, ki te atawhai?
E KĪ ANA ĒTAHI: “He pakiwaitara ngā kōrero o te Paipera mō te hanganga.”
-
He aha tōu whakaaro? He aha ai?
WHAKARĀPOPOTO
Nā Ihowa i hanga te ao nui mārama me ngā mea ora katoa.
Titiro anō
-
He aha te ako o te Paipera mō te tīmatanga o te ao nui mārama?
-
I waihotia e te Atua ngā mea ora rerekē kia whanake mai i tētahi momo-oranga taketake, i hangaia rānei e ia rātou katoa?
-
He motuhake te tangata nā te aha?